حسین‌باشی؛ محله‌ای به یاد کوره‌های آجرپزی

تاریخچه

کوچه هزار و دویست متری حسین‌باشی که راه‌رفتن در آن  حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد، عنوان طولانی‌ترین کوچه بافت قدیم مشهد را دارد. داستان این کوچه به‌نام «حاج‌حسین باشی‌زاده فخار» گره خورده است؛ فردی که کوره آجرپزی در ابتدای این کوچه بنا کرد و باغ‌های انگوری را که در آن قرار داشت، یکی‌یکی خرید و خانه‌های مسکونی اعیانی‌ای با متراژ وسیع ساخت.

بعد از پیوستن این محدوده به شهر، کوره حاج‌حسین به محلی دورتر منتقل شد، اما دفتر کار او در این محله باقی ماند و تا سال‌ها بعد هم نوادگان این ملاک بزرگ در همین کوچه حضور داشتند. چند سالی است که محدوده کوچه حسین‌باشی را محله حسین‌باشی نامیده‌اند.

بافت

محله حسین‌باشی یکی از محله‌های به‌نسبت کوچک مشهد است که ۵۶ هکتار مساحت دارد. در هر هکتار این محله ۱۸۵ نفر سکونت دارند که به‌نسبت کل مشهد جزو محلات پرتراکم است. پهنه‌های مسکونی، تجاری و آموزشی بیشترین مساحت این محله را به خود اختصاص می‌دهند.

خانه‌های بزرگ بیشتر از ۵۰۰متر در دل کوچه‌های باریک، باقی‌مانده ساخت‌وساز‌های دهه۳۰ هستند، هرچند برخی هم جایشان را به ساختمان‌های جدیدتر چندطبقه داده‌اند. نبود پارکینگ یکی از دغدغه‌های ساکنان این خیابان است. خیلی از اهالی ملک‌هایشان را تخریب کرده و به‌جای آن آپارتمان ساخته‌اند، اما خیابان‌های کوچک این کوچه برای این‌همه ماشین جا ندارد.

دسترسی

محله حسین‌باشی به خطوط قطارشهری دسترسی ندارد، اما این محله در بافت مرکزی شهر قرار دارد و به بسیاری از شریان‌های درون‌شهری ارتباط دارد.

امکانات رفاهی و فرهنگی

• همه نوع مغازه‌ای در کوچه حسین‌باشی دیده می‌شود؛ از مغازه‌هایی که مایحتاج عمومی مردم را تأمین می‌کنند، مثل میوه‌فروشی و خواربار گرفته تا آکواریوم‌فروشی، دندان‌سازی و...
• در راسته بولوار شهید قرنی و بولوار مطهری شمالی مغازه‌های تجاری بسیاری وجود دارد.
• محله حسین‌باشی یک دبستان، دو درمانگاه و هشت مسجد دارد.
• نبود هیچ‌گونه فضای سبز یکی از مشکلات این محله است.
• راسته خیابان تعبدی در این محله یکی از مراکز فروش پرده در مشهد است و مخاطبانی از سراسر شهر دارد.

حدود جغرافیایی

کوچه حسین‌باشی از آیت‌الله عبادی ۱۸ تا مطهری شمالی ۷ امتداد دارد، اما فقط بخشی از این کوچه از مطهری شمالی ۱۹ در محدوده محله حسین‌باشی قرار دارد.

محله حسین‌باشی شکلی مستطیلی در راسته شمال غرب دارد و از شمال غرب به بولوار مطهری شمالی، از جنوب غرب به بولوار شهید قرنی، از جنوب شرق به خیابان موحدین و از شمال شرق به کوچه مطهری شمالی ۱۹ محدود می‌شود.

محله‌های شهید مطهری، عامل، صاحب‌الزمان (عج)، کاشانی و آیت‌الله عبادی در همسایگی محله حسین‌باشی قرار دارند.